کاهش حق پخش درآمد لالیگا
بر اساس آخرین گزارش مالی، درآمد لالیگا در بخش درآمدی مورد تأیید فیرپلی مالی (Fair Play Financial) حدود ۳ میلیارد و ۷۸۰ میلیون یورو بوده است. اما نکته قابل‌توجه، افزایش سهم فعالیت‌های تجاری باشگاه‌های اسپانیایی است که از ۹۳۱ میلیون یورو در سه سال قبل، اکنون به ۱ میلیارد و ۱۹۷ میلیون یورو رسیده است.
در مقابل، حق پخش تلویزیونی در سال ۲۰۲۲ از ۱ میلیارد و ۶۵۰ میلیون یورو به ۱ میلیارد و ۶۲۵ میلیون یورو کاهش یافته است. همچنین، سهم درآمد روز مسابقه (Match Day) به ۶۵۰ میلیون یورو در سال ۲۰۲۳ رسیده که نشان‌دهنده رشد ۵.۶ درصدی است.
درحالی‌که فعالیت‌های تجاری ۲۲.۷ درصد رشد داشته‌اند، درآمدهای ناشی از حق پخش تلویزیونی در یک بازه پنج‌ساله با کاهش ۵.۶ درصدی مواجه شده است.
علاوه بر این، درآمد لالیگا از یوفا ۳۲۴ میلیون یورو بوده که ناشی از عملکرد مطلوب تیم‌های اسپانیایی در سه جام باشگاهی اروپا است.
البته، سایر منابع درآمدی نیز وجود دارند که در دسته چهار درآمد اصلی لالیگا قرار نمی‌گیرند.
مقایسه با فوتبال ایران: ضعف در درآمدهای تجاری
آنچه در فوتبال ایران اصلاً وجود ندارد، درآمدهای تجاری است. عمده مدیران عامل و رؤسای هیئت‌مدیره در ایران درک درستی از مفهوم این نوع درآمدها ندارند. این ضعف به‌ویژه در دو تیم استقلال و پرسپولیس که از هواداران بیشتری برخوردارند، به‌شدت دیده می‌شود. پس از این دو تیم، تراکتور در رتبه سوم قرار دارد و حوزه عملکردش بالاتر از سپاهان ولی کمتر از پرسپولیس و استقلال است.
تمرکز باشگاه‌های بزرگ بر توسعه ورزشگاه اختصاصی
یکی از نکات مهم، تمرکز باشگاه‌های بزرگ بر توسعه ورزشگاه‌های اختصاصی است. در حال حاضر، بارسلونا و اتلتیکو مادرید در حال اجرای پروژه‌های توسعه استادیوم‌های خود هستند.
در لیگ برتر انگلیس (EPL) نیز بزرگ‌ترین ورزشگاه متعلق به منچستریونایتد است که دلیل آن اقتصاد قوی‌تر انگلستان نسبت به اسپانیا محسوب می‌شود.
به همین دلیل، باشگاه‌های لالیگایی به‌شدت در تلاش برای تقویت فعالیت‌های تجاری و افزایش ظرفیت ورزشگاه‌های خود هستند.
لزوم داشتن ورزشگاه اختصاصی برای سرخابی‌ها
اگر بنده به‌جای مسئولان دو تیم استقلال و پرسپولیس بودم، ترجیح می‌دادم که ورزشگاه اختصاصی داشته باشم و در آن بازی کنم تا ورزشگاه آزادی، زیرا صفر تا صد درآمد آن متعلق به باشگاه خواهد بود.
البته این موارد در فوتبال ایران که در رده‌بندی جهانی در جایگاه ۱۸ قرار دارد، چندان مفهومی ندارد. درحالی‌که اسپانیا با رنک سوم جهانی، دومین لیگ برتر دنیا را در اختیار دارد، مشخص نیست فوتبال ایران که در آسیا حتی جزو ۵ لیگ برتر هم نیست، دقیقاً در چه جایگاهی از فوتبال جهان قرار دارد.
این آمارها عملکرد مدیران فوتبال ایران را زیر سؤال می‌برد. علاوه بر این، این مسئله باید برای سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز یک مطالبه جدی باشد: “کدام درآمد محقق شده که به‌جای اصلاح زیرساخت‌ها، صرفاً بر روی حق پخش تلویزیونی تمرکز شده است؟
دکتر بیگدلی
استاد اقتصاد مدیریت ورزش